ถ้าใครเคยมาเที่ยวเชียงใหม่ภาพที่คุ้นตากันดีคือนักท่องเที่ยวปั่นจักรยานแอ่วกันแถวคูเมือง ประตูท่าแพ ถนนนิมมานฯถนนคนเดิน ฯลฯ เพราะฉะนั้นจึงไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจที่เมื่อประมาณต้นปี 2018 หน้านิวส์ฟีดของชาวเชียงใหม่เต็มไปด้วยข่าวการเปิดตัว Mobike ธุรกิจ Bike-Sharing สัญชาติมังกรที่เข้ามาเขย่าวงการจักรยานให้เช่าในเมืองล้านนาแห่งนี้ ชาวเชียงใหม่ที่มีนิสัยชอบลองของใหม่ เลยอัพรูปลงโซเชียลมีเดียพร้อมจักรยานคันเล็กๆ สีแดงกันให้เต็มไปหมด ทุกคนล้วนตื่นเต้นเพราะมันทั้งสะดวก ใช้งานง่าย จอดที่ไหนก็ได้ไม่มีข้อจำกัด และที่สำคัญมันเรียกยอดไลก์จากกลุ่มเพื่อนได้เป็นกอบเป็นกำเลยทีเดียว

 

Mobike อาจเป็นเจ้าแรกของธุรกิจประเภทนี้ที่ขยับขยายเข้ามาในเชียงใหม่ (ซึ่งในประเทศไทยถือว่าเป็นเมืองที่สองต่อจากกรุงเทพฯ) แต่แน่นอนว่าพวกเขาไม่มีทางเป็นเจ้าเดียวอย่างแน่นอน เพราะมีคู่แข่งจากประเทศจีนอย่าง Ofo ที่เปิดตัวในกรุงเทพฯ ไปแล้วเมื่อประมาณกลางปี 2017 โดยทั้งคู่เป็นบริษัทที่มูลค่าหลักพันล้านเหรียญเช่นเดียวกัน และตามข่าวลือที่หนาหูคือ Ofo กำลังเตรียมตัวขยายไปยังหัวเมืองอื่นๆ ในประเทศไทยอย่างพัทยาและเชียงใหม่ด้วย (เจ้าอื่นๆ ที่พอจะมีชื่อเสียงคือ Bikeshare, LimeBike และ SPIN)

 

ข้ามมหาสมุทรแปซิฟิกไปยังอีกทวีปหนึ่งของโลกที่เมืองซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอเนียร์JUMP บริษัทสตาร์ทอัพจากเมืองนิวยอร์กที่ก่อตั้งในปี 2013 กำลังจะเข้ามาร่วมในวงธุรกิจBike-Sharing เช่นเดียวกับ Mobike และ Ofo แต่สิ่งที่ทำให้ JUMP น่าสนใจคือพวกเขาเป็นส่วนหนึ่งของบริษัท Ride-Sharing ที่มีมูลค่าในตลาดสูงเป็นอันดับต้นๆ ของโลกชื่อ Uber เพราะฉะนั้นตอนนี้ธุรกิจจักรยานให้เช่าแบบไร้สถานี (Dockless Bike-Sharing) กำลังจะมีผู้เล่นหน้าใหม่ที่มีทั้งประสบการณ์และกำลังทรัพย์ที่พร้อมสำหรับการแย่งส่วนแบ่งของตลาดเพิ่มอีกราย

ในเวลานี้ JUMP (Uber Bike) เป็นเพียงบริษัทเดียวที่ได้รับอนุญาตให้ทดลองโครงการ Bike-Sharing ในเมืองซานฟรานซิสโก โดยก่อนหน้านี้ Ofo ได้พยายามส่งจดหมายโต้แย้งไปยังเจ้าหน้าที่ของเมืองเพื่อให้พวกเขาอนุญาตบริษัทสตาร์ทอัพอื่นๆ  (ซึ่งพวกเขาก็หมายถึงตัวเองนั้นแหละ) ในการสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับเมืองบ้าง โดยหัวหน้าฝ่ายงานรัฐของ Ofo ได้เขียนเปิดเผยในจดหมายว่า “รู้สึกผิดหวังกับการตัดสินใจให้ใบอนุญาตแบบไม่โปร่งใสเป็นอย่างมาก”

โดยช่วงครึ่งปีที่ผ่านมา Ofo ยังคงพยายามโน้มน้าวหน่วยงานของรัฐ แต่ก็ดูเหมือนว่าไม่ได้มีผลลัพธ์ที่เปลี่ยนแปลง JUMP ยังคงเป็นเพียงบริษัทเดียวที่สามารถให้บริการในเมืองนี้ได้ ซึ่งทางเจ้าหน้าที่รัฐเองก็ออกมาให้เหตุผลว่า

​

​

​

​

​

“เราต้องมั่นใจว่าการขยายตัวของธุรกิจ dockless bike-sharing จะไม่ทำให้มันมี

จำนวนที่เยอะเกินไปจนเกะกะ หรือไม่มีความสมดุลในการกระจายตัวในพื้นที่”

​

​

​

 

ในอาทิตย์หน้า JUMP จะปล่อยจักรยานให้เช่าแบบไร้สถานี จำนวน 250 คัน ไปตามจุดต่างๆ ทั่วเมืองซานฟรานซิสโก หลังจากนั้น 9 เดือนก็สามารถเพิ่มได้อีก 250 คัน โดยลูกค้าสามารถตามหา/เรียกใช้ รถจักรยานของ JUMP ผ่านทางแอพ Uber ได้โดยตรง ซึ่งก็เหมือนกับ MobikeหรือOfoที่คนอยากใช้บริการต้องเป็นฝ่ายเดินตามหาจักรยานบนแผนที่ด้วยตัวเอง(เคยมีคนถามเหมือนกันว่ากดเรียกเหมือน Uber เหรอ?) ใส่ข้อมูลบัตรเครดิต หลังจากนั้นการเรียกใช้บริการก็แค่ใส่เบอร์โทรและรหัสเข้าไปที่เครื่องบริเวณท้ายรถจักรยาน เสร็จแล้ว

ก็ปลดล็อก

 

สิ่งที่ทำให้ JUMP ได้รับความสนใจมากกว่าของบริษัทอื่นก็คือมันเป็น Electronic Bike (e-bike) หรือจักรยานไฟฟ้า โดยมีการใช้มอเตอร์ไฟฟ้ามาช่วยทำให้การปั่นใช้แรงน้อยลงสามารถปั่นขึ้นเนินหรือระยะทางไกลได้ดีขึ้นและไม่เหนื่อยมากเหมือนกับจักรยานทั่วไปเหมาะสำหรับคนที่ต้องการใช้ปั่นไปทำงานเพราะไม่ต้องตัวโชกเหงื่อเดินเข้าออฟฟิศ โดยมีอัตราค่าบริการอยู่ที่ 2 เหรียญ (ราวๆ 65 บาท) ต่อ 30 นาที

​

                                                                 CEO ของ JUMP กล่าวว่า “มันมีโอกาสที่ e-bikes จะเป็น                                                                                             จุดเชื่อมต่อระหว่างจักรยานกับรถยนต์ เพราะมันทำให้เราปั่น                                                                                           ได้ไกลขึ้น ถึงจุดหมายปั่นสนุกมากจนเรารู้สึกมั่นใจว่าเทคโน                                                                                           โลยีของเราจะสร้างความเปลี่ยนแปลงให้คนอยากค้นหาและ                                                                                           เดินทางในเมืองมากยิ่งขึ้น” โดยก่อนหน้านี้ JUMP ได้ให้                                                                                               บริการที่ Washington D.C. ไปแล้ว และกำลังพยายาม                                                                                            ขยายไปเมือง Sacramento และ Rhode Islan ภายในปีนี้

​

                                                                 การเข้าเป็นส่วนหนึ่งกับ Uber ทำให้ JUMP ได้เปรียบบริษัท                                                                                           อื่นด้วยจำนวนฐานลูกค้าที่กว้างขวาง Andrew Salzberg                                                                                              หัวหน้าทีม Transportation Policy and Research ของ                                                                                            Uber บอกว่าพวกเขาคิดเสมอว่าอยากทำธุรกิจเกี่ยวกับ                                                                                                   จักรยานแต่มันยังไม่ลงตัวซะที แต่พอ มี JUMP เขารู้สึกว่า                                                                           มันเป็นโอกาสที่ดี และเป็นการสร้างทางเลือกใหม่

                                                                 กับผู้ที่ใช้บริการ Uber เป็นประจำอยู่แล้วในกรณีรถติด                                                                  หรือมันฉุกเฉินที่การกระโดดควบจักรยานและปั่นอาจทำ

​

ให้ถึงที่หมายเร็วกว่า แถมเป็นการ สนับสนุนให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงส่วนต่างๆ ของเมืองมากยิ่งขึ้น  ร้านเล็ก  ร้านน้อยในตรอกซอยสถานที่ท่องเที่ยวที่ไม่ค่อยมีที่จอดรถหรือร้าน อาหาร ริมทางสิ่งเหล่านี้ล้วนได้ประโยชน์จากธุรกิจักรยานเช่าแบบไร้  สถานี ทั้งนั้น แต่ที่สำคัญที่สุดคือสุขภาพที่ดีขึ้นและมลพิษในอากาศที่จะลดลงตามไปด้วย

 

 

 

นี่เป็นก้าวแรกของ Uber ในสนามแข่งขันธุรกิจนี้ แต่อย่างที่รู้กันคือพวกเขาไม่ได้เป็นเจ้าแรกและนอกจาก Mobike และ Ofo แล้ว JUMP ก็ยังมีคู่แข่งธุรกิจสัญชาติอินเดียชื่อ Ola Pedal ที่ให้บริการในมหาวิทยาลัยต่างๆในอินเดียด้วย แม้แต่ Grab กับ Didi ก็ยังเข้ามาร่วมวงสังสรรค์เฮฮาปาร์ตี้จักรยานนี้ด้วยเช่นเดียวกัน

Uber กับ JUMP ไม่ได้เปิดเผยเนื้อหาข้อตกลงทางธุรกิจครั้งนี้ แต่อย่างน้อยจะเป็นการร่วมมือกันให้บริการที่เมืองซานฟรานซิสโก ในระยะเวลา 18 เดือน ซึ่งแน่นอนว่าเป้าหมายของUber และ JUMP นั้นไม่ได้หยุดอยู่แค่เมืองนี้ ต้องมีการวางแผนเผื่อการขยายออกไปให้กว้างขึ้นในอนาคต ถึงแม้ว่าตอนนี้ยังต้องทุ่มกับโปรเจกต์ที่กำลังอยู่ตรงหน้าก็ตาม

​

 

ย้อนกลับมาที่บ้านเรา หลังจากที่ Mobike เข้ามาในเชียงใหม่เมื่อประมาณต้นปี มีเพื่อนคนหนึ่งไปลองปั่น แล้วถ่ายรูปลงโซเชียลตามระเบียบ พอมีโอกาสได้คุยกันเลยถามถึงประสบการณ์ในตอนนั้น เขาบอกว่ามันก็สนุกดี เหมือนไปเดินตามหาโปเกมอน เสร็จปุ๊บเจอแล้วก็ปั่นได้สักพัก พอเบื่อก็จอดแค่นั้น พอถามต่อว่าจะกลับไปใช้อีกไหม คำตอบที่ได้กลับมาคือ “ร้อน…ไม่ไหววะ”

แน่นอนว่าเพื่อนคนนี้อาจเป็นเพียงส่วนน้อยของจำนวนผู้ใช้จริง แต่ก็หลีกเลี่ยงประเด็นคำถามนี้ไม่ได้ว่าธุรกิจนี้จะเหมาะกับภูมิอากาศบ้านเราจริงๆ ไหม? แถมช่วงหลังๆ เริ่มมีคนบอกว่าเห็นตะกร้ารถจักรยาน Mobike หลุดวางบนพื้นตามที่ต่างๆด้วยเช่นกัน (ไม่แน่ใจว่าเพราะสาเหตุอะไร)

​

ทั้งกรุงเทพฯ เชียงใหม่ และหัวเมืองต่างๆ ธุรกิจจักรยานแบบไร้สถานีกำลังเติบโตและเริ่มมีให้เห็นมากขึ้นเรื่อยๆ มีการสนับสนุนจากภาครัฐและเอกชนเพราะมันเป็นรูปแบบของธุรกิจที่น่าสนใจ สร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับเมือง แต่ต้องอย่าลืมด้วยว่าเมื่อธุรกิจกำลังอยู่ในช่วงเบ่งบาน มีผู้เล่นมากหน้าหลายตา มีเงินทุนมากมายหลั่งไหลเข้ามาสนับสนุน จำนวนจักรยานเหล่านี้ก็จะเพิ่มมากขึ้นตามไปด้วย ยกตัวอย่างใน Washington D.C. เองก็มีถึง 6 บริษัทที่แข่งขันและให้บริการที่คล้ายคลึงกัน ซึ่งอีกไม่นานบ้านเราก็คงไม่ต่างกันนัก ข้อดีก็คือลูกค้ามีทางเลือกเยอะเดินไปทางไหนก็มีจักรยานให้ปั่น แต่ถ้ามองกลับไปอีกด้านหนึ่งเมื่อรถจักรยานเหล่านี้ไม่มีสถานีให้จอด มันก็ถูกจอดทิ้งไว้บนทางเท้าบ้าง หน้าร้านค้าบ้าง หน้าบ้านคนอื่นบ้าง แล้วสมมุติว่ามันมีเยอะๆ คิดง่ายๆ แค่บริษัทละ 1000 คัน (เหมือนที่ Mobike เปิดตัวในเชียงใหม่) เราจะยังมีทางเท้าให้เดินไหมหรือมันจะเป็นพื้นที่จอดจักรยานไปซะหมด?

กลุ่มคนที่ปั่นจักรยานในเชียงใหม่มีอยู่สองกลุ่มใหญ่ๆ หนึ่งคือคนที่ปั่นอยู่แล้ว ซึ่งก็จะมีจักรยานเป็นของตัวเอง และสองคือนักท่องเที่ยว ซึ่ง Mobike เปิดตัวมาเพื่อเป็นทางเลือกใหม่สำหรับหัวเมืองแห่งนี้ของประเทศไทย ก็คงต้องรอดูกันสักพักหนึ่ง ว่าทางเลือกนี้จะถูกเลือกหรือเป็นแค่กระแสวูบวาบ แต่ถึงยังไง Ofo และ JUMP ก็คงตามมาในไม่ช้า

 

​